Vanaf circa 1900 werden ter vervanging van de in gebruik zijnde revolvers in het Nederlandse leger diverse type zelfladende pistolen in gebruik genomen als proefwapen, o.a. het:
Boschardt-Luger pistool no. 35
Mannlicher pistool M. 1902
Browning (FN) 1903 pistool
Mauser pistool C. 96.
De bovengenoemde pistolen waren allen van het kaliber 7, 65 mm en voldeden niet geheel aan de gestelde eisen ter vervanging van de revolvers.
Vanaf 1903 werden de proeven voorgezet met een kortere en lichtere versie van de Borchardt-Luger, inmiddels Parabellum geheten, die vanaf 1902 ook in een kaliber van 9 mm verkrijgbaar was.
Van de Parabellum werden zowel het type met een kaliber van 7,65 mm als met kaliber 9 mm beproefd in 1905. Het totaal van 174 pistolen (109 van 7,65 mm als de 65 van 9 mm) wordt in 1905 geleverd en beproefd.
Van de 65 pistolen van 9 mm zijn er 10 van een afwijkend model. Deze 10 pistolen worden de Parabellum Hollands Model genoemd.
In oktober 1905 was de totale behoefte aan nieuwe vuistvuurwapens geraamd op ongeveer 3800 stuks. Op het laatste moment werd de gehele zaak afgeblazen. In de zitting van de Tweede Kamer van 21 december 1905 kreeg de Parabellum de doodsteek.
Bij het Nederlandse leger is de Parabellum nooit ingevoerd, wel werd het wapen in 1911 ingevoerd bij het Koninklijk Nederlandsch Indisch Leger en in 1918 bij de Koninklijke Marine.
Omstreeks 1912 was de Koninklijke Marechaussee niet meer zo tevreden over de revolver. Het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog was een grote tegenslag in de voorgestelde beproevingen van een nieuw zelfladend wapen ter vervanging van de revolver. Omstreeks 1920 gaf de Minister van Oorlog opdracht de zoektocht naar een geschikt pistool te hervatten. Over de verschillende modellen die werden beproefd is weinig bekend. Feit is wel dat in 1924 de keuze is gevallen op de Browning (FN) model 1922 met lange loop en een kaliber van 7,65 mm. Op 31 oktober 1924 werd die beslissing goedgekeurd en werden er tweeduizend pistolen besteld.
Browning (FN) model 1922, kaliber 7,65 mm
Pistool M.25 No. 1
Ingevoerd in 1925 t.b.v.: de Koninklijke Marechaussee,
het Korps Politietroepen.
Ingevoerd in 1929 bij de Rijksveldwacht.
Pistool Browning (FN) model 1922.
Ga met de muis over de foto voor een inwendig blik.
Browning (FN) model 1922, kaliber 9 mm
Pistool M.25 No. 2
Ingevoerd in 1926 t.b.v.: de Koninklijke Landmacht.
In 1932 de overgang naar één "eenheids pistool", het pistool M.25 kaliber 9 mm.
Hierdoor werden de pistolen M.25 No. 1 voorzien van een 9 mm loop.
Na deze ombouw zijn de afzonderlijke benamingen M.25 No. 1 en M.25 No. 2 vervallen. Hoewel alle pistolen nu het zelfde kaliber hadden gekregen, bleven zij herkenbaar aan hun wijze van merken. De wapens van de Kon.Mar. en de Pol.Tr. waren aan de rechterkant van de slede voorzien van de woorden Kon.Mar. en Pol.Tr. met daaronder het jaartal van indienststelling.
De pistolen van het leger droegen boven op de slede een gekroonde letter W, terwijl de Rijksveldwacht op die plaats waren voorzien van de letters R.V. in een ovaal.
Bij de Rijksveldwacht bleef deze wijze van merken tot 1940 gehandhaafd . Eind jaren dertig werden alle nieuwe leveringen, zowel voor de Kon.Mar., Pol.Tr. en de Landmacht voorzien van een gekroonde W.
In mei 1940 was het totaal aanwezige pistolen M.25 ongeveer 60.000 stuks.
Bronnen:
Nederlandse Vuurwapens, Landmacht en Luchtvaart afdeling 1895-1940.
G. de Vries / B.J. Martens
De Bataafsche Leeuw, Amsterdam 1993, p. 26-39
ISBN 90 6707 313 X
Andere litteratuur:
Nederlandse Vuurwapens, KNIL en Militaire Luchtvaart 1897-1942.
G. de Vries / B.J. Martens
De Bataafsche Leeuw, Amsterdam 1995
ISBN 90 6707 401 2
Nederlandse Vuurwapens, Marine, Mariniers en Marineluchtvaartdienst 1896-1942.
G. de Vries / B.J. Martens
De Bataafsche Leeuw, Amsterdam 1997
ISBN 90 6707 401 2 ISBN nr. 90 6707
448 9 (Koninklijke Bibliotheek)
